Teoria ekonomii głosi, że firma to organizacja zakładana celach zarobkowych. Jednak zysk nie jest jedynym miernikiem działalności przedsiębiorstwa. W ostatnich latach coraz więcej mówi się o tym, że firmy nie odpowiadają wyłącznie za stan konta bankowego, ale także za swoje otoczenie. Jednym z jego wymiarów jest środowisko naturalne. Sprawdźmy, jakie są uniwersalne sposoby na redukcję śladu węglowego w przedsiębiorstwie.
Firmowe inspiracje, czyli przykład idzie z góry
Większość z nas z biurze, fabryce lub na zakładzie spędza jedną trzecią doby. Jeśli założymy, że kolejną tercję doby przesypiamy, to może się okazać, że nawet połowa z naszego śladu węglowego jest związana z wykonywaniem obowiązków zawodowych. To obszar, za który współodpowiedzialność powinien wziąć pracodawca. Organizacja pracy może znacząco wpływać na koszty środowiskowe. To od osób piastujących kierownicze stanowiska i kreślonych firmowe strategie zależy, jaki ślad węglowy będą generować ich pracownicy. Istnieje szereg rozwiązań proekologicznych, które z powodzeniem mogą być wdrożone w wielu firmach, niezależnie od branży. Niektóre z nich wymagają konkretnych inwestycji i poniesienia kosztów finansowych. Inne polegają na reorganizacji pracy i lepszej komunikacji. We wszystkich przypadkach zielona zmiana powinna być stymulowana odgórnie. Jeśli wśród osób decyzyjnych zabraknie determinacji, trudno oczekiwać, że pracownicy pochłonięci swoimi zajęciami wyjdą z własną inicjatywą.
Ekologiczny oficer
Pierwszym pomysłem, którego realizacja może usprawnić wiele firmowych kwestii opatrzonych etykietą „środowisko” jest mianowanie ekologicznego oficera. Jest to osoba lub zespół osób koordynujących i monitorujących zielone tematy. Delegowanie oficerowi ekologicznych inicjatyw powinno wiązać się z odciążeniem go z codziennych obowiązków i reorganizacją pracy. Warto zrobić ten krok, bo skoncentrowanie ekologicznych obowiązków na konkretnej osobie/osobach poprawi koordynację projektów związanych z ochroną przyrody.
Wspólny transport
Jednym z najczęściej wymienianych tematów w kontekście śladu węglowego generowanego przez firmy jest transport. Personel może dojeżdżać do biura na różne sposoby, a najbardziej wygodna metoda (własny samochód) jest najmniej przyjazna dla środowiska. Najkorzystniejsze z punktu widzenia Matki Natury są rowery i hulajnogi. Osoby mogące dojeżdżać do pracy w ten sposób z pewnością zachęci firmowy kryty parking na pojazdy napędzane siłą mięśni. Innym udogodnieniem dla rowerzystów jest możliwość skorzystania z natrysku i odświeżenie się przed wejściem za biurko. Relatywnie niewielki ślad węglowy generuje transport zbiorowy. W tym wypadku firma może zaoferować pracownikom refundację części kosztów biletów miesięcznych. Wciąż rozwojowym tematem w Polsce jest carpooling. Chodzi o podwożenie się do pracy przez osoby zamieszkujące w sąsiedztwie. Dzięki temu rozwiązaniu z danej dzielnicy do fabryki może jechać jeden samochód zamiast czterech. Co w tej kwestii może zrobić firma? Podjąć inicjatywę, dać narzędzia do organizowania się w przejazdy grupowe i zebrać grupę pracowników zainteresowanych tym tematem.
Proekologiczne produkty i rozwiązania technologiczne
Organizacja może kupować produkty pochodzące z recyklingu (np. papier do drukarki) lub opatrzone certyfikatem Fair Trade (np. kawa i herbata). W repertuarze są również większe zmiany – rezygnacja z kapsułkowych ekspresów do kawy, baterie umywalkowe z czujnikiem, krany z perlatorem napowietrzającym wodę, energooszczędne żarówki czy dyspozytory wody mineralnej, które mogą zachęcić pracobiorców do niekupowania napojów w plastikowych opakowaniach. Tego typu rozwiązań jest całe mnóstwo, a większość wiąże się z wygospodarowaniem dodatkowych środków na produkty ekologiczne, które są zwykle nieco droższe niż standardowe.
Wynajem zamiast kupna
Niektóre z wymienionych przedsięwzięć mogą okazać się drogie w realizacji. Jak zatem można obniżyć koszty zielonych inwestycji? Można spróbować kupić przedmioty z rynku wtórnego lub zdecydować się na wynajem. Takie rozwiązanie oferuje Schoeller Allibert. Producent opakowań zwrotnych z tworzyw sztucznych mocno rozwija działalność usługową, udostępniając swoim Klientom długoterminowy wynajem floty opakowań. Usługa ma przede wszystkim swoje korzyści finansowe – Klient płaci w formie ratalnej (z budżetu operacyjnego, a więc nie blokuje środków w budżecie planowanym z rocznym wyprzedzeniem Capex). Jednak pieniądze to nie wszystko. Wynajem ma też korzyści ekologiczne. Po zakończeniu projektu biznesowego pojemniki wracają do właściciela, a następnie – po wykonaniu serwisu i czyszczenia – trafiają do ponownego obiegu.
Edukacja i informacja
Nawet najbardziej proekologiczne wyposażenie nie będzie spełniać swojej roli, jeśli jego użytkownicy nie będą świadomi wagi swoich wyborów. W parze z innowacjami musi iść rzetelna informacja, dlaczego warto zwracać uwagę na ekologię i jak to robić. W tym celu można wykorzystać newsletter wewnętrzny z ekologicznymi newsami, zorganizować warsztaty lub przygotować otwartą biblioteczkę z książkami dotyczącymi zielonych tematów. Mailing może np. zachęcać do dwustronnego drukowania, elektronicznego obiegu dokumentów czy wyłączenia urządzeń z zasilania i grzejników po zakończeniu dnia pracy. Przydadzą się też plany i podsumowania. Liczbowe zestawienia uwiarygodniają działania, a zmieniające się wskaźniki śladu ekologicznego dają większe poczucie sprawczości pracownikom. W kwestii informacji warto też zapytać personel o informację zwrotną na temat wdrażanych pomysłów. W praktyce okazuje się, że osoby zagłębione w danym temacie nie są obiektywne przez swoje zaangażowanie, a świeże spojrzenie z zewnątrz może wnieść sporo twórczego fermentu.
Autentyczność i cierpliwość
Niezależnie od tego, na jakie kroki zdecyduje się organizacja, warunkiem niezbędnym do odniesienia sukcesu zielonej kampanii będzie spójność i autentyczność. Jeśli pracownicy będą pili herbatę z certyfikatem Fair Trade, a prezes zarządu nadal będzie dojeżdżał do biura dieslem z pięciolitrowym silnikiem, to motywacja w zespole szybko spali na panewce. Złym pomysłem jest także traktowanie ekologii jako sloganu marketingowego, mającego na celu promocję zamiast realnych starań. Nieodzownym atrybutem działań ekologicznych jest cierpliwość. Organizacje wdrażające opisane wyżej pomysły muszą też liczyć się z tym, że ich efekty będą zauważalne w długim okresie czasu. Działania mające na celu obniżenie śladu węglowego w firmie to zadanie dla maratończyków, a nie wyścig sprinterów.